Belangrijke definities en basisprincipes in de Ayurveda
Definitie van leven in Ayurveda
De intieme relatie tussen lichaam, zintuigen, geest en ziel. Ze bestaan SAMEN en idealiter vormen ze één geheel.
Je kunt ze niet los van elkaar zien, ze beïnvloeden elkaar.
De 4 doelen van het leven in Ayurveda
- Dharma: leven en handelen vanuit je ideaal of roeping, juiste handelingen of handelingen die het geheel ondersteunen
- Artha: materiële welvaart en veiligheid
- Kama: genieten en plezier
- Moksha: wat zo veel betekent als vrijheid of bevrijding, verlichting, éénwording
Definitie van gezondheid (Susruta)
Svasth: sva= zelf, stha=gevestigd -> gevestigd zijn in jezelf. En vervolgens definieert hij nog precies wat dat betekent:
- De doshas zijn in balans
- Het spijsverteringsvuur is in balans
- De weefsels zijn goed gevormd (lymph, bloed, spieren, vet, botten, beenmerg en voortplantingsorganen)
- Afvalstoffen worden goed uitgescheiden (stoelgang, urine, zweet) – de geest, ziel en zintuigen zijn vol geluk
Dus ook met de definitie van gezondheid zegt Ayurveda dat voor een goede gezondheid lichaam, geest, ziel en zintuigen in balans moeten zijn.
De 5 elementen
• Aarde • Water • Vuur • Lucht • Ether
Alles bestaat uit deze 5 elementen, in de natuur en ook in ons lichaam. Dit vormt een belangrijke basis in de Ayurveda.
3 Doshas
Ayurveda gaat uit van 3 doshas (basisenergieën of functionele principes): Vata, Pitta, Kapha. Deze zijn een combinatie van de 5 elementen aarde, water, vuur, lucht en ether. Vata: lucht en ether
Vata: lucht en ether
Pitta: water en vuur
Kapha: aarde en water
Vata – de energie van beweging en communicatie
Vata is verantwoordelijk voor de ademhaling, het knipperen van onze ogen, het kloppen van het hart en veel meer. Vata in evenwicht bevordert de creativiteit en flexibiliteit en wekt gevoelens van frisheid, lichtheid, geluk en vreugde op. Vata uit evenwicht brengt angst, nervositeit en bezordheid. De kwaliteiten van Vata zijn licht, koud, droog, ruw, hard, mobiel, subtiel, helder en verspreidend.
Pitta – de energie van metabolisme en transformatie
Pitta is o.a. verantwoordelijk voor de spijsvertering, voedselopname, assimilatie en lichaamstemperatuur. Pitta in evenwicht bevordert de vitaliteit en de intelligentie en is cruciaal voor het leren. Onevenwichtige Pitta kan hevige emoties zoals frustraties, woede, haat, kritiek en jaloezie veroorzaken. De kwaliteiten van Pitta zijn licht, scherp, heet, vet, glad, vloeibaar, zacht, subtiel, mobile en helder.
Kapha – de energie van structuur en lubricatie
Kapha is verantwoordelijk voor de structuur en de samenhang van het lichaam, het smeert onze gewrichten, bevochtigt de huid en houdt onze immuniteit in stand. Kapha in evenwicht bevordert kalmte, liefde en vergeving. Onevenwichtige Kapha brengt emoties als gehechtheid, gulzigheid en jaloezie met zich mee. De kwaliteiten van Kapha zijn zwaar, langzaam, koud, vet, glad, vast, vloeibaar, zacht, hard, stabiel, grof en ondoorzichtig.
Ieder mens heeft al deze drie doshas in zich in een unieke combinatie. Dus geen mens is hetzelfde. Meestal is één ervan primair, één secundair en de derde het minst prominent. In ons lichaam bepalen deze drie doshas ons functioneren. Vata, pitta en kapha zijn in elke cel, elk weefsel en elk orgaan aanwezig. Wanneer zij in evenwicht zijn, brengen zij gezondheid voort, wanneer zij uit evenwicht zijn, vormen zij de oorzaak van ziekte. De drie doshas zijn verantwoordelijk voor de enorme verscheidenheid en indivuduele verschillen en voorkeuren. Zij beïnvloeden alles wat wij zijn en alles wat wij doen. B.v. het verklaart dat de ene met een t-shirt loopt en de andere een vestje aan heeft met een sjaal op dezelfde zonnige dag. Maar ook dat de ene heet eten beter kan verdragen en de ander er rode vlekken van krijgt.
Grondbeginselen die sleutel vormen tot genezing
- Het gelijksoortige versterkt het gelijksoortige
- Tegenpolen zwakken elkaar af
Bijvoorbeeld: Je lichaam voelt heel droog aan. Dan gebruik je olie om het lichaam weer soepel en zacht te maken (tegenpolen: droog – vet) Als je je zwaar en moe voelt en je eet dan ook nog eens een zware maaltijd, dan voel je je daarna nog zwaarder (gelijksoortig versterkt gelijksoortig: zwaar – zwaar)
Het juiste evenwicht
Het juiste evenwicht verschilt per individu, maar ook per levensfase, per seizoen, per geografische locatie, per moment op de dag.
Dr. Vijith (ayurvedische arts en één van mijn leraren):
“Er is niets absoluut goed of slecht, het hangt altijd af voor wie, wanneer, in welke hoeveelheid en waar! Soms kan zelfs een bepaalde giftige stof, mits juist gedoseerd en toegediend, een leven redden”
